“Así es -suspiró el coronel-. La vida es la cosa mejor que se ha inventado”

Mediante una combinación de poemas de amor, serenatas de violín e innumerables cartas, su padre logró conquistar a su madre, y no obstante de ello, los padres de Gabito tuvieron que enfrentar una gran oposición para poder amarse, para poder entregarse el uno al otro, marcando para siempre su historia y su corazón, aún antes de haber nacido.

Una vida complicada, llena de incidentes felices y tremendamente dolorosos, imprimieron profundas huellas en el corazón de Gabriel García Márquez. Y desde allí, desde la profunda soledad de ese corazón sufrido, amoroso, surgieron los escritos que alcanzaron las cumbres literarias en 1982, año en que la Academia Sueca le concediera el Premio Nobel. A través del Realismo Mágico nos conduce por un mundo alucinante, en el que describe sin timidez sus pasiones, sus dolores, refiriéndose sobre todo acerca del amor, y de la soledad.

Y fueron estos temas los que inspiraron a otro grande cuando escribió “En un beso, sabrás todo lo que he callado”, el chileno Pablo Neruda, galardonado con el Nobel en 1971. Su maravillosa obra, demarcada por su azarosa existencia, combina con maestría la depicción de su propia vida, de sus ironías, de sus amores, de sus dolorosas renuncias. Su narrativa profunda, irónica, elocuente, lo ha catalogado como uno de los veintiséis autores centrales del canon de la literatura occidental de todos los tiempos, y más aún, como “el más grande poeta del siglo XX en cualquier idioma” por el propio García Márquez.

La otra chilena universal, conocida por el mundo como Gabriela Mistral, delectaría al mundo con sus relatos cargados de pasión, amor, y una gran dosis de dolor. “Soy tuya en todos los lugares del mundo y del cielo” escribiría a su confidente y amiga, “tal vez fue locura muy grande entrar en esta pasión”. Mistral recibió el galardón Nobel el año de 1945.

El amor por la tierra y por sus raíces influyeron en la trayectoria de Miguel Ángel Asturias, quien empleando el Realismo Mágico describe a través de su obra la mitología aborigen, como una herramienta de lucha en contra de la opresión de los campesinos de su pueblo. En ella se aprecian las voces y los rostros del oprobio y la injusticia, pero en términos de cruda explotación colonialista. Asturias fue galardonado con el Nobel en 1967.

En la obra de Octavio Paz encontramos una pletórica muestra de estilos, todos ellos desarrollados con igual maestría. Explorando el surrealismo y existencialismo, refiere con frecuencia a su obsesión con escapar del tiempo, lo que lo llevo a la creación de una técnica conocida como poesía espacial, opuesta a la poesía temporal y discursiva. Paz recibiría el galardón Nobel en el año 1990.

Mario Vargas Llosa incursiona en una serie de géneros literarios, su obra se caracteriza por la importancia en la experimentación, aspecto por el que es valorado como un maestro de la composición novelística y en el que se ha desempeñado como un notable innovador de posibilidades narrativas y estilísticas. Su obra presenta las características más variadas, desde el humor y la comicidad hasta el paroxismo trágico. “Se escribe para llenar vacíos, para tomarse desquites contra la realidad, contra las circunstancias” describe al señalar que una gran parte de su obra está basada en las experiencias de su propia vida. Vargas Llosa fue galardonado con el Premio Nobel en el año 2010.

Armando Antonio Romero.

Belgrado, 2011.

Las impresiones de un aventurero.

Hace unos días, mientras disfrutaba de una copa de un riquísimo vino y un festín de quesos y otras delicias de los Balcanes, mis amigos me preguntaron qué cosa extrañaba más de mi país?; la gente de mi tierra?; o tal vez la comida?; o quizás los paisajes?....me detuve en silencio, y no podía responder pues la respuesta requería sincera meditación. Cómo no extrañar a la gente, a la familia, a los amigos de la escuela y de travesuras de barrio?, cómo no extrañar al vendedor de trompos y estampitas, que hacía las delicias de mi niñez? Como no extrañar a la vendedora de dulces, quien con corazón de madre hasta nos concedía cierto crédito con tal de que no dejáramos de hacerle el gasto a diario?, cómo no extrañar el desfile de trompadas con los amigos a diario al final de la escuela?

Seguí meditando…cómo no extrañar la sopa casera de la nana? O los sabrosos dulces de la abuela? O el tremendo festín de fin de año en casa de alguien de la familia?....y se complicaba aún más cuando pensaba en los paisajes….la majestuosa imponencia de la Cordillera de los Andes, o la fascinante belleza virgen de la Selva del Amazonas, o la incomparable belleza de las Islas Galápagos?...siendo un buzo experimentado y recurrente, cómo no extrañar la inmensa transparencia del Océano Pacífico, con un ilimitado cardumen de millones de peces de todos los colores del arco iris, o la insolente vagancia de las morsas dormitando a orillas de las costas de las “Islas Encantadas”?

Y al final respondí: ‘no puedo dejar de extrañar lo que llevo escrito en el corazón.’ Aquellos años de infancia tan felices son imborrables, pero fue mi corazón aventurero el que me llevo a abandonar los placeres de mi tierra para llevarme a recorrer el mundo entero, a descubrir lugares recónditos y aprender de muchas culturas, y el resultado de ello también son recuerdos imborrables, como lo es ahora Serbia, con todos sus olores y matices. El caminar perdido entre sus calles, encantado con sus aromas, admirado con sus hermosos paisajes, disfrutar de su bellisísima gente y de su sabrosa gastronomía… ”No me he ido aún y aún así ya los extraño”, fue mi respuesta final. Y es que pienso que sería imposible dejar de extrañar algo tan bello, sentado bajo la tenue luz de un precioso rojizo atardecer en Ada Cigalija, escuchando los violines de Vivaldi (en vivo), y mirando el agua recorrer a unos metros de donde yo estaba. Definitivamente, los recuerdos de ambos lugares no se pueden comparar, porque pese a que son diferentes, ambos son incomparables, y ambos están grabados en lo profundo del corazón.

Armando Antonio Romero.

El Paraíso Bajo Las Estrellas

EL TROPICANA

El baile y la fantasía. La música de Cuba, el Chachachá, la Salsa y el ”son” característico de la isla en la historia del cabaret más famoso del mundo.

Se dice en la isla que el Tropicana aparece por donde se oculta el sol. Y es que para muchos, sólo en La Habana puede existir un lugar tan alegre como éste. Noches de bohemia que tienen su máximo esplendor en el otro lado del mar, en la zona de Marianao, en Cuba, en donde los ritmos cubanos se mezclan con el glamour en el cabaret más famoso y exótico del mundo.

El Tropicana, en donde cada noche más de quinientos turistas, son atraídos al gran espectáculo que con bombos y platillos celebra cada noche la vida, la música y las delicias del Caribe.

Considerado como el show permanente al aire libre más grande del mundo, en sus tres niveles, los esbeltos cuerpos y los preciosos movimientos de la coreografía, se mezclan con la seducción, y la magia, que acompañada de bellísimas mujeres en suntuosos atuendos, abren el telón a un show desbordante de color, sensualidad y erotismo.

El rápido zapateo que produce el sonido que le dio nombre al baile Chachachá nos transportó a las historias de este cabaret, cuando en 1939 abrió sus puertas al mundo del derroche de aquellos años. Grandes artistas nacionales e internacionales fueron parte del show, como la legendaria Celia Cruz, quien empezó su carrera artística en el Tropicana de mediados del siglo veinte.

En la década de los cincuenta, éste fue el centro de la Cuba decadente del Gobierno de Fulgencio Batista. Con películas como Los Reyes del Mambo se recrea el ambiente de la sensualidad y el poder que hicieron de este cabaret el símbolo de esta sociedad derrochadora que vivía vinculada a obscuros intereses de los gánsteres más famosos de los Estados Unidos. Después de la Revolución, el cabaret dio un giro y se convirtió en un espectáculo artístico en donde se representaba a la cultura cubana.

Cada año aparecen nuevos espectáculos, pero lo que no ha cambiado es su tributo al África, y al padre del mundo, Babalú. Como un reconocimiento a la identidad Caribeña y a los pueblos negros en el Continente Americano, y junto a ellos la tradición venida de España. Algo de equilibrio y malabares, y después los sonidos de una orquesta muy original, Vocalité. Cuatro cantantes quienes crean los sonidos de los instrumentos utilizando sólo sus voces. A continuación, una historia de amor en la cual los amantes son separados por ser de tribus rivales, como una versión Caribeña del clásico Romeo y Julieta. Impotente la pareja, lucha por su gran amor y tras huir de sus captores, y al ver a su amado muerto, ella prefiere el suicidio, antes que vivir sin amor. Colores, seductores cuerpos, bailes, mucho movimiento, grandes historias, y al final las esculturales mujeres enseñan al encantado público como se baila en el gran Tropicana, el cabaret más famoso del mundo y uno de los símbolos más importantes de la cultura Cubana.

Armando Antonio Romero III

To su za nas španska sela

Sanja Panjesković

„Časopis Refleho je posvećen hispanizmu“, kažem i susretnem se sa zbunjenim pogledom sagovornika, „Aha“ odgovorom i pokušajem da plasira neku drugu temu razgovora.

Široko nepoznavanje termina hispanistika ne obeshrabruje. Zapravo, ukazuje na prostor koji treba da se popuni. I tu počinje delatnost Refleha: hispanistika se, u širem smislu reči, odnosi na proučavanje jezika, književnosti i kulture zemalja španskog govornog područja (Španije i Hispanske Amerike). Termin se vezuje za reč Hispania, kako su Rimljani nazivali Iberijsko poluostrvo. Eto, sasvim je jednostavno i već možemo „razvezati“ priču – o otkriću Amerike, o gaspaću, o Markesu, flamenku i tangu, o Daliju, Nadalu ili Maradoni... Upitno podignuta obrva i komentar „to su za mene španska sela“ odmah može da se zaobiđe.

Verujem da su se mnogi od vas zapitali odakle nama izraz „španska sela“, kad Srbi i nisu imali običaj da se sa njima susreću? Zapravo, izraz se među nas „ušunjao“ još davne 1905, objavljivanjem Geteovog dela Jadi mladog Vertera (Die Leiden des jungen Werthers, Johann Wolfgang von Goethe) u srpskom prevodu Branka Mušickog. Geteova konstrukcija spanische Dörfer doslovno je prevedena na srpski - španska sela, kao izraz za nešto nerazumljivo. Ne može se, međutim, reći da je izraz bio uobičajen u Nemačkoj. Sam Gete je konstrukciju napravio spajanjem dva nemačka izraza: „češka sela“ (böhmische Dörfer) i „to je za mene španski“ (das kommt mir spanisch for). Češka sela su zapravo bila nepoznanica za nemačke vojnike, koji su kroz njih prolazili u 17. veku tokom Tridesetogodišnjeg rata. S druge strane, izraz „to je za mene španski“ Nemci su skovali jer je za njih to primer jezika iz koga ne mogu da rastumače ni reč. Vođeni sličnom logikom, mi kažemo „je l’ ja pričam kineski?“

Okolo – naokolo, i nismo došli do istorijske veze sa hispanistikom, ali se zato možemo pohvaliti malo poznatom vezom sa španskom kraljevskom porodicom: španska kraljica Sofija (Sofía de Grecia y Dinamarca) krštena je kuma našeg prestolonaslednika Aleksandra Karađorđevića, dok je španski kralj Huan Karlos (Juan Carlos I de Borbón) ujak srpskim prinčevima. Naime, princeza Marija de Glorija od Orleana i Bragance (Dona Maria da Glória de Orléans e Bragança e Bourbon) prva je supruga Aleksandra Karađorđevića i majka njegovog sina Petra i blizanaca Filipa i Aleksandra. Ključna činjenica je srodstvo Marije de Glorije sa kraljem Huanom Karlosom - njihove majke su rođene sestre. Na taj način je praktično došlo do orođavanja dva dvora, srpskog i španskog.

Istorijsku vezu sa Španijom pronalazimo i ranije, u učestvovanju srpskih boraca u španskom građanskom ratu (1936-1939), dok smo intenzivniji diplomatski dijalog sa zemljama Hispanske Amerike ostvarili kroz Pokret nesvrstanih zemalja, čiji se prvi samit održao u SFRJ (1961). I mada danas mnogi Hispanoamerikanci ne znaju ni gde je Srbija, starije generacije nas pamte po drugu Titu.

Kada se sve sabere, Srbija, ipak, nema dugu tradiciju kulturne interakcije sa Španijom, za razliku od drugih evropskih zemalja (Francuska, Nemačka, Engleska, Italija...), sa kojima od davnina imamo čvrste veze na svim poljima kulture. Posrednici u kulturnom dijalogu sa Španijom dugo su bili jedino Sefardi (španski Jevreji), koji su po progonstvu iz Španije naselili Balkan, a u Beograd dolaze posle 1521. godine. Dugo se mislilo i da, osim retkih izuzetaka, kulturnih podudarnosti nema. Ipak, mnogi hispanisti današnjice su nas razuverili.

U knjizi Srbija i Španija: književne veze, Krinka Vidaković Petrov u formi eseja govori o povezanosti ove dve zemlje: od sličnosti između srpskih tardicija i običaja sa galisijskim i baskijskim, sličnosti španskog romansera sa našim narodnim pesmama (takođe prenošenim usmeno sa kolena na koleno), do sličnosti između avangardnih pisaca... Španija se javlja u putopisima Rastka Petrovića, a najviše iznenađuje to što se Kosovski boj pominje u knjizi anonimnog katalonskog autora!

Zahvaljujući stručnjacima našeg vremena, hispanistika u Srbiji polako, ali sigurno, zauzima svoje istaknuto mesto. Veliki je broj kritika i srpskih prevoda dela velikih umova hispanske književnosti. Kod mlađih generacija interesovanje za hispanski svet podstiču popularne televizijske serije na srpskim programima, poput Seranovih, kao i uspešni sportisti iz ovih zemalja, muzičari, filmovi i pesme živih latino ritmova. Španki jezik se uvodi u sve više privatnih i državnih škola, a sve je veći broj i manifestacija sa hispanskom tematikom.

Na članovima Društva hispanista je da nastave da istražuju i na kvalitetan način promovišu hispansku kulturu i španski jezik, i pokažu Srbiji da se hispanistika ne svodi na meksičke sapunice:-)

Imena zemalja pletu priče

Sanja Panjesković

Izvor: Ricardo Soca, La fascinante historia de las palabras i Nuevas fascinantes historias de las palabras: http://www.elcastellano.org/palabra.php?q=mexico

Španski je na prvom mestu po rasprostranjenosti u odnosu na romanske jezik e, drugi po redu jezik u svetu po broju maternjih govo rnika (iza mandarinskog kineskog), tre ći po ko rišćenju na internetu, a očekuje se da će ga do 2050. govo riti 10 odsto svetske populacije! Kao zvanični jezik go vori se u veli kom broju zem alja Evrope, Amerike, A zije, Afrike i Okenaniije. S ami nazi vi zemalja španskog govornog područja s vedoci su kulturne raznov rsnosti, istorijskog razvo ja i narodnih predanja mnogih naroda ovog ve likog prostranstva. Šta nam otkr iv a etimologija naziva zemalja?

Argentina

Kada je Sebastijan Gaboto (Seba stián Gaboto) 15 26. prolazio est ua rom na ušću reke Urugvaj u Atlantik, ugl edao je ogromne količin e srebra u rukama Indijanaca i tu terito riju nazva o Sre brna reka ili na španskom Rio de la Plata. Gaboto tada nije znao da područje Argen tine nikada nije obilov alo srebrom i da je plemeniti metal u rukama Indijanaca zapravo pljačka ški plen otet portugalskoj po morskoj eksped iciji. Ipak , naziv estuara se zadržao, da bi i sama Argentina sličnom logikom dobila „dr ag oce no“ ime, po latinskom prevodu reči srebro - argentum.


Ecuador
Ekv ador, južnoamerička zemlja na obali Pacifika, do b ila je naziv

zahvaljujući svom geo gra fskom polož aju – kroz nju prolazi zamišljena kružn ica koja opasuje zemlju na podjednakoj udaljenosti od polova – ekvator. Reč ekvator potiče iz latinskog æ quus (isti, jednak).

Espa ña

Naziv Španija pot iče od grčke reči Hispanía, da bi njen varijetet Spanía prvi put pomenuo geograf Artemidoro iz Ef esa (Artemidorus Ephesius) u prvom veku pre nove ere. U istom periodu prelazi u latinski i p ronalazimo je kod Julija Cezara (Julius Caesar) koji j e rečju Hispania oz načavao prostor oko reke Ebro. Ujedinjenjem Kastilje i Aragona venčanjem Katolič kih kraljeva (Los Reyes Católicos), Hispania se us taljuje kao ime novoosnovane zemlje.

Mnogo je teorija o poreklu ovog nazi va. Pretpostavlja se da potiče od reči Isephanim. Na punskom, koji su govorili Feničani iz Ka rtagine, ova reč označava „obalu zečeva“, kojih je bilo mnogo u Andaluziji, gde su Fen ičani osnovali Kadis, najstariji grad Zapadne Evrope, pre tri hiljade godina. U prilog ovoj teoriji ide podatak da je na rimskom novcu u Hadr ijanovoj epohi Španija je bila predstavljana kao dama koja sedi, sa zecom pored nogu.

Guatemala

Gvatemali su ime nadenuli španski konkistadori prilagođavajući špan skom jeziku izraz Quauhtemallan, što na nauatl jeziku znači „šumoviti predeo“, po nepr eglednim prostranstvima šuma. Gvatemala je kolevka civiliz acije Maja, posebno poznate po dostignućima u oblasti astronomije, što je i holivudsku produ kciju navelo da ekranizuje navodno proročanstvo Maja o smaku sveta 2012. godine.

Honduras

Kada je Kolumbo (Cristóbal Colón), nakon prisustvovanja misi na teritoriji Hondurasa, krenuo nazad za Evropu, iznenadio ga je ciklon, toliko snažan da je njegov brod bio na rubu da potone zajedno sa posadom. Na sreću, nakon preživljenih strahota vreme se smirilo i ljudi su bili spašeni. Legenda kaže da je Kolumbo tada uzviknu: „Gracias a Dios que hemos escapado de aquellas honduras!” („Hvala Bogu da smo se izbavili iz onih dubina!”) Tako je po strašnim dubinama (honduras) ova država dobila ime.

México

Poreklo naziva Meksiko pronalazimo u nauatl jeziku, u rečima metztli (mesec), xictli (centar) i co (priloški sufiks za mesto). Po ovoj teoriji, naziv Meksiko označava “mesto u centru Meseca”

odnosno “mesto u jezeru Meseca” kako su Astečki narodi nazivali jezero Tekskoko, na kome je podignut Tenoćtitlan, prestonica Astečkog carstva, koja je na vrhuncu svoje moći bila jedan od najvećih gradova sveta! Prema nekim autorima, simbolično značenje reči Meksiko bilo bi “centar sveta”. Prema manje priznatoj teoriji, Meksiko zapravo znači “mesto gde živi Huitsilopoćtli”, odnosno bog Sunca i zaštitnik grada Tenoćtitlan, koga su asteci nazivali i Mexi.